 
|
|
| UMP POZNAŃ | STRONA GŁÓWNA >> KIERUNEK FARMACJA >> BOTANIKA FARMACUETYCZNA |
|
Aktualizacja strony: 24-09-2017, godz. 21:22
ROZKŁAD ZAJĘĆ Z BOTANIKI FARMACEUTYCZNEJ DLA I ROKU WYDZIAŁU FARMACEUTYCZNEGO W SEMESTRZE I-zimowym ROK AKADEMICKI 2017/2018 _____________________________________________________________ Wykład: piątek 08:00 - 09:30 - prof. Jaromir Budzianowski ; sala 1010 (parter) Centrum Biologii Medycznej , ul. Rokietnicka 8 Ćwiczenia: Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej i Biotechnologii Roślin, ul. Św. Marii Magdaleny 14 sala 213 Poniedziałek - 10:15 - 11:45 gr. 3 prowadzący : dr Anna Budzianowska/ dr M.Kikowska 12:00 - 13:30 gr. 4 „ dr Małgorzata Kikowska / dr M. Ożarowski 13:45 – 15:15 gr. 1 „ dr Anna Budzianowska/ mgr Michał Maliński Wtorek - 09:45 - 11:15 gr. 5 „ dr Marcin Ożarowski / mgr M.Maliński 11:30 - 13:00 gr. 6 „ dr Małgorzata Kikowska / dr A.Budzianowska 13:15 - 14:45 gr. 2 „ dr Marcin Ożarowski / mgr M.Maliński Prezentacje studenckie – Farmacja 2016/17
Tematy :
Semestr zimowy
2. Zastosowanie sinic w medycynie i przemyśle. ( na ćw.5)
3. Polskie grzyby jadalne i trujące. Wartość, znaczenie lecznicze i odżywcze grzybów. (na ćw.6)
4. Modyfikacje morfologiczne liści (rośliny wodne, pnące, sukulenty, owadożerne). (na ćw.13) Semestr letni 5. Skrzypy – biologia, znaczenie lecznicze i kosmetyczne. (na ćw.18)
6. Owoce suche : klasyfikacja i przykłady owoców leczniczych. (na ćw.23)
7. Owoce mięsiste : klasyfikacja i przykłady owoców leczniczych. (na ćw.24)
8. Morfologiczne i anatomiczne różnice pomiędzy roślinami jedno - i dwuliściennymi. (na ćw.26)
9. Wstęp do analizy aeropalinologicznej . Alergie pyłkowe. (na ćw.28)
Botanika farmaceutyczna
Semestr letni Spr. teoretyczne
Spr.II ( zakres: od ćw.13 do 21 – budowa liści, korzeni, łodyg nadziemnych, podziemnych, gałązek )
Spr.III ( zakres: od ćw. 22 do 28 – budowa kwiatów, kwiatostanów, pyłków, owoców, nasion, charakterystyka wybranych 8 rodzin )
Spr. praktyczne Spr.prakt. II ( preparaty mikroskopowe od ćw. 13 do 23 – organy roślinne )
Spr.prakt III ( okazy zielnikowe ok. 60 gatunków )
Sprawdzian praktyczny II 1/1a. Convallaria majalis – liść- p. poprz., skórka 2/2a. Rutae folium - p.poprz., skórka liście ekwifacjalne 3/3a. Uvae-ursi folium - p.poprz., skórka 4/4a. Melissae folium - p. poprz., skórka liście bifacjalne 5/5a. Vitis idaeae folium - p.poprz., skórka 6. Acorus calamus – korzeń – p.poprz 7. Iris germanica – korzeń – p.poprz. korzenie jednoliściennych 8. Primulae radix - p.poprz. 9. Valerianae radix - p.poprz. korzenie dwuliściennych- 10. Belladonnae radix - p.poprz. 11/11a. Levistici radix - p.poprz., p.podł. korzenie dwuliściennych – 12/12a. Taraxaci radix - p.poprz., p.podł. 13/13a. Equisetum arvense – pęd zielony – p.poprz, skórka 14. Convallaria majalis – łodyga kwiatostanowa – p.poprz. 15. Graminis rhizoma - p.poprz. łodygi nad- i podziemne 16. Calami rhizoma - p.poprz. 17. Adonis vernalis - łodyga - p.poprz. 18. Ruta graveolens – łodyga - p.poprz. łodygi nadziemne 19. Saponaria officinalis – łodyga – p.poprz. (skórka jako tkanka 20. Bistortae rhizoma – p.poprz. 21. Valeriana officinalis - kłącze – p.poprz. kłącza dwuliściennych 22/22a. Quercus robur – gałązka – p. poprz. i podł. 23/23a. Salix purpurea – gałązka – p.poprz. i podł. 24. Foeniculi fructus – p.poprz. 25. Lini semen – p.poprz. 26. Trigonellae foenugraeci semen – p.poprz.
SPRAWDZIAN PRAKTYCZNY II - ZASADY Sprawdzian trwa 1,5 godziny. Student otrzymuje dwa nieopisane preparaty. 1. Samodzielnie ogląda go pod mikroskopem pod odpowiednim powiększeniem i wykonuje - schematyczny, dla przekrojów poprzecznych wraz ze szczegółowym rysunkiem elementów diagnostycznych - szczegółowy wszystkich tkanek z elementami diagnostycznymi ze skórek i przekrojów podłużnych. Rysunki podpisuje, uwzględniając rodzaj preparatu i powiększenie mikroskopu. Wskazuje 2. Podaje po łacinie i po polsku nazwy rozpoznanego gatunku, rodziny, wyższego taksonu, 3. Uzasadnia rozpoznanie: - organu - budowy pierwotnej lub wtórnej - klasy - gatunku rośliny
W celu zaliczenia sprawdzianu student musi rozpoznać oba preparaty ! Zasady oceniania Rozpoznanie – 4 pkt. Rysunki – 5 pkt. Uzasadnienie – 6 pkt. _________________ w sumie 15 pkt. x2 = 30 pkt. nd 0 - 17 dst 18 - 20 ddb 21 - 23 db 24 - 26 pdb 27 - 28 bdb 29 - 30
Materiały do ćwiczeń II semestr BUDOWA ANATOMICZNA ORGANÓW ROŚLINNYCH
ĆWICZENIE 18. Budowa łodyg zielnych: BUDOWA PĘDU SKRZYPU (2018 r.) Materiał:
Pęd skrzypu Equisetum arvense L. – skrzyp polny Rodzina: Equisetaceae – skrzypowate
Zagadnienia do przygotowania: Definicja i funkcje pędu. Typy pędów. Morfologia i anatomia pędu skrzypu. Tkanka okrywająca, kora pierwotna, walec osiowy, tkanka mechaniczna, wiązki przewodzące, kanały powietrzne. Gatunki skrzypów występujące w Polsce.
Wykonanie ćwiczenia: Obserwacja anatomii pędu skrzypu polnego o budowie pierwotnej w przekroju poprzecznym. Obserwacja lokalizacji kanałów powietrznych, tkanki mechanicznej i miękiszu zieleniowego, endodermy (z pasemkami Caspary’ego) oraz rozmieszczenie i typ wiązek. Wykonanie rysunku schematycznego oraz szczegółowego tkanki przewodzącej. Obserwacja anatomiczna skórki pędu skrzypu z uwzględnieniem kształtu komórek skórki i typu aparatu szparkowego. Obserwacja aparatu szparkowego z listewkami inkrustowanymi krzemionką w komórkach przyszparkowych. Wykonanie rysunku szczegółowego fragmentu skórki z aparatem szparkowym.
Wiedza i umiejętności nabyte po wykonaniu ćwiczenia: Zna funkcje, rodzaje i budowę pędów. Zna budowę morfologiczną dwóch rodzajów pędów skrzypu (płone, zarodnionośne). Zna budowę anatomiczną pędu skrzypu (przekrój poprzeczny, skórka). Zna lokalizacje krzemionki w aparacie szparkowym.
ĆWICZENIE 19. BUDOWA ŁODYGI NADZIEMNEJ I PODZIEMNEJ JEDNOLIŚCIENNYCH (2018 r.) Materiał: Głąbik konwalii Convallaria maialis L.– konwalia majowa Rodzina: Convallariaceae – konwaliowate
Graminis rhizoma – kłącze perzu Agropyron repens /L./ P.B. – perz pospolity Rodzina: Poaceae – wiechlinowate (dawniej trawy)
Calami rhizoma - kłącze tataraku Acorus calamus L. – tatarak zwyczajny Rodzina: Araceae – obrazkowate
Zagadnienia do przygotowania: Definicja i funkcje łodygi. Budowa morfologiczna i anatomiczna łodygi nadziemnej i podziemnej roślin jednoliściennych. Porównanie obecności i lokalizacji wiązek sitowo-naczyniowych oraz podziału na korę pierwotną i walec osiowy w łodydze podziemnej. Struktura kory pierwotnej (hipoderma, miękisz, endoderma, wiązki przewodzące) i walca osiowego (perycykl, miękisz, wiązki przewodzące) w łodydze podziemnej. Budowa wiązki sitowo-naczyniowej. Skład części sitowej (rurki sitowe, komórki przyrurkowe) oraz części naczyniowej (protoksylem, metaksylem) Wykonanie ćwiczenia: Obserwacja anatomiczna głąbika konwalii na przekroju poprzecznym (epiderma, miękisz zieleniowy, sklerenchyma, wiązki kolateralne zamknięte, miękisz bezzieleniowy). Wykonanie rysunku schematycznego oraz szczegółowego głąbika konwalii na przekroju poprzecznym. Obserwacja anatomiczna kłącza perzu na przekroju poprzecznym (epiderma, hipoderma sklerenchymatyczna, kora pierwotna z endodermą U-owato zgrubiałą, perycykl sklerenchymatyczny, położenie wiązek leptocentrycznych w korze pierwotnej oraz kolateralnych zamkniętych w walcu osiowym, kanał powietrzny). Wykonanie rysunku schematycznego oraz szczegółowego kłącza perzu na przekroju poprzecznym. Obserwacja anatomiczna kłącza tataraku na przekroju poprzecznym (epiderma, hipoderma, kora pierwotna z endodermą i miękiszem powietrznym, perycykl, położenie wiązek leptocentrycznych w walcu osiowym oraz kolateralnych zamkniętych w korze pierwotnej, komórki olejkowe). Wykonanie rysunku schematycznego oraz szczegółowego kłącza tataraku na przekroju poprzecznym.
Wiedza i umiejętności nabyte po wykonaniu ćwiczenia: Zna funkcje, rodzaje i budowę łodygi nadziemnej i podziemnej roślin jednoliściennych. Zna różnice anatomiczne pomiędzy łodygą nadziemną i podziemną. Zna budowę anatomiczną głąbika konwalii, kłącza perzu i kłącza tataraku (przekrój poprzeczny) z wyszczególnieniem cech diagnostycznych. BUDOWA ANATOMICZNA ORGANÓW ROŚLINNYCH ĆWICZENIE 20. BUDOWA ŁODYGI NADZIEMNEJ I PODZIEMNEJ DWULIŚCIENNYCH (2018 r.) Materiał: Łodyga miłka Adonis vernalis L.– miłek wiosenny Rodzina: Ranunculaceae – jaskrowate Łodyga ruty Ruta graveolens L. – ruta ogrodowa Rodzina: Rutaceae – rutowate Łodyga mydlnicy Saponaria officinalis L. – mydlnica lekarska Rodzina: Caryophyllaceae – goździkowate Łodyga dziurawca Hypericum perforatum L. – dziurawiec zwyczajny Rodzina: Hypericaceae – dziurawcowate Kłącze wężownika (Bistortae rhizoma) Polygonum bistorta L. – rdest wężownik Rodzina: Polygonaceae - rdestowate Kłącze kozłka Valeriana officinalis L. – kozłek lekarski Rodzina: Valerianaceae – kozłkowate
Zagadnienia do przygotowania: Budowa morfologiczna i anatomiczna łodygi nadziemnej i podziemnej roślin dwuliściennych. Przebieg przyrostu wtórnego na grubość. Porównanie budowy pierwotnej i wtórnej łodygi z wyszczególnieniem struktury kory pierwotnej (hipoderma, miękisz, endoderma) i walca osiowego (perycykl, wiązki przewodzące kolateralne otwarte, promienie rdzeniowe, rdzeń miękiszowy) w łodydze o budowie pierwotnej oraz obecności tkanek wtórnych (peryderma, kambium, ksylem wtórny i łyko wtórne) w łodydze o budowie wtórnej. Struktura łyka i ksylemu. Wykonanie ćwiczenia: 1a) Obserwacja anatomiczna łodygi o budowie pierwotnej miłka wiosennego na przekroju poprzecznym (epiderma; kora pierwotna składająca się z kolenchymy, miękiszu zieleniowego i bezzieleniowego, endodermy w postaci pochwy skrobionośnej; walec osiowy składający się z perycyklu sklerenchymatycznego, wiązek kolateralnych otwartych, miękiszowego rdzenia łodygi). 1b) Wykonanie rysunku schematycznego oraz szczegółowego łodygi miłka wiosennego na przekroju poprzecznym. 2a) Obserwacja anatomiczna łodygi o budowie wtórnej ruty zwyczajnej na przekroju poprzecznym (epiderma, kolenchymatyczna hipoderma, zbiorniki wydzielnicze, miękisz kory pierwotnej, endoderma, pozostałość po perycyklu w postaci pęków włókien sklerenchymatycznych, floem pierwotny i wtórny, miazga łyko-drzewna, ksylem wtórny, ksylem pierwotny, rdzeń). 2b) Wykonanie rysunku schematycznego oraz szczegółowego łodygi ruty zwyczajnej na przekroju poprzecznym. 3a) Obserwacja anatomiczna łodygi o budowie wtórnej mydlnicy lekarskiej na przekroju poprzecznym (epiderma, kora pierwotna, endoderma, szeroki perycykl sklerenchymatyczny, floem pierwotny i wtórny, kambium, ksylem wtórny i pierwotny, rdzeń) 3b) Wykonanie rysunku schematycznego oraz szczegółowego łodygi mydlnicy lekarskiej na przekroju poprzecznym. 4a) Obserwacja anatomiczna kłącza kozłka lekarskiego na przekroju poprzecznym (peryderma, kora pierwotna z miękiszem spichrzowym i endodermą, walec osiowy, wiązki przewodzące kolateralne otwarte). 4b) Wykonanie rysunku schematycznego kłącza kozłka lekarskiego na przekroju poprzecznym. 5a) Obserwacja anatomiczna kłącza rdestu wężownika na przekroju poprzecznym (peryderma, wiązki przewodzące kolateralne otwarte, miękisz). 5b) Wykonanie rysunku schematycznego kłącza rdestu wężownika na przekroju poprzecznym. Boczne mikroskopy 6a) Obserwacja anatomiczna łodygi dziurawca zwyczajnego na przekroju poprzecznym. 6b) Obserwacja anatomiczna łodygi pokrzywy zwyczajnej na przekroju poprzecznym.
Wiedza i umiejętności nabyte po wykonaniu ćwiczenia: Zna różnice pomiędzy łodygami jednoliściennych i dwuliściennych Zna różnice pomiędzy budową anatomiczną łodyg o budowie pierwotnej i wtórnej. Zna różnice anatomiczne pomiędzy łodygą nadziemną i podziemną roślin dwuliściennych. Zna budowę anatomiczną łodygi miłka, ruty, mydlnicy, dziurawca, pokrzywy oraz kłącza kozłka i wężownika z wyszczególnieniem cech diagnostycznych.
BUDOWA ŁODYG ZDREWNIAŁYCH Ćwiczenie 21 BUDOWA GAŁĄZEK (2018 r.)
Materiał: Gałązka wierzby Salix purpurea L.– wierzba purpurowa Rodzina: Salicaceae – wierzbowate Gałązka dębu Quercus robur L. – dąb szypułkowy Quercus sessilis Ehrh. – dąb bezszypułkowy Rodzina: Fagaceae – bukowate
Surowce lecznicze: Salicis cortex – kora wierzby Quercus cortex – kora dębu
Zagadnienia do przygotowania: Budowa morfologiczna i anatomiczna gałązek. Przebieg przyrostu wtórnego na grubość. Tkanki twórcze odpowiedzialne za przyrost na grubość (kambium, fellogen). Tkanki stałe wtórne (korek, peryderma powierzchniowa, peryderma głębinowa, kora wtórna, drewno wtórne). Lokalizacja: cortex i lignum, słoi przyrostu rocznego, drewna wiosennego i letniego, bieli i twardziel, martwicy korkowej, przetchlinek. Wykonanie ćwiczenia: 1a) Obserwacja anatomiczna gałązki dębu na przekroju poprzecznym (peryderma z korkiem właściwy, kora pierwotna, perycykliczny pas mechaniczny, kora wtórna z włóknami łykowymi i promieniami rdzeniowymi pierwotnymi i wtórnymi, kambium, ksylem wtórny z pierścieniami przyrostu letniego i wiosennego oraz promieniami rdzeniowymi pierwotnymi i wtórnymi, ksylem pierwotny, rdzeń). 1b) Wykonanie rysunku schematycznego oraz szczegółowego gałązki dębu na przekroju poprzecznym. 2a) Obserwacja anatomiczna gałązki wierzby na przekroju poprzecznym (peryderma z korkiem pozornym, kora pierwotna, włókna perycykliczne, kora wtórna z włóknami łykowymi i promieniami rdzeniowymi pierwotnymi i wtórnymi, kambium, ksylem wtórny z pierścieniami przyrostu letniego i wiosennego oraz promieniami rdzeniowymi pierwotnymi i wtórnymi, ksylem pierwotny, rdzeń). 2b) Wykonanie rysunku schematycznego oraz szczegółowego gałązki wierzby na przekroju poprzecznym.
Wiedza i umiejętności nabyte po wykonaniu ćwiczenia:
Zna budowę anatomiczną gałązki dębu oraz wierzby z wyszczególnieniem cech diagnostycznych. Zna różnice anatomiczne pomiędzy korkiem właściwym a korkiem pozornym. Zna różnice pomiędzy drewnem wiosennym a letnim. Zna składniki drewna wtórnego oraz łyka wtórnego. Zna położenie cortex i lignum, bieli i twardzieli, martwicy korkowej, przetchlinek. Umie ocenić wiek gałązek po słojach przyrostu rocznego. s New Roman";mso-fareast-language:PL'>
Zna różnice pomiędzy łodygami jednoliściennych i dwuliściennych Zna różnice pomiędzy budową anatomiczną łodyg o budowie pierwotnej i wtórnej. Zna różnice anatomiczne pomiędzy łodygą nadziemną i podziemną roślin dwuliściennych. Zna budowę anatomiczną łodygi miłka, ruty, mydlnicy, dziurawca, pokrzywy oraz kłącza kozłka i wężownika z wyszczególnieniem cech diagnostycznych.
Budowa anatomiczna organów roślinnych Ćwiczenie 22. KWIATY, OWOCE, NASIONA (2018 r.) Materiał: Trigonellae foenugraeci semen – nasienie kozieradki Trigonella foenum graecum L. – kozieradka pospolita Rodzina: Fabaceae – bobowate Lini semen – nasienie lnu Linum usitatissimum – len zwyczajny Rodzina: Linaceae – lnowate Nasiono fasoli Phaseolus vulgaris L. – fasola zwyczajna Rodzina: Fabaceae – bobowate (dawniej Papilionaceae – motylkowate) Ricini semen – nasienie rącznika Ricinus communis L. – rącznik pospolity Rodzina: Euphorbiaceae - wilczomleczowate Zagadnienia do przygotowania: Podział i charakterystyka kwiatów i kwiatostanów. Powstawanie nasion. Pojęcia : nasiona bielmowe, bezbielmowe, obielmowe (z przykładami). Budowa morfologiczna i anatomiczna nasion. Znaczenie biologiczne, lecznicze i spożywcze wybranych nasion. Nasiona jako surowce lecznicze – przykłady. Wykonanie ćwiczenia:
Wykonanie rysunku szczegółowego
Wykonanie rysunków szczegółowych Wiedza i umiejętności nabyte po wykonaniu ćwiczeń Student:
Budowa anatomiczna organów roślinnych ĆWICZENIE 23. BUDOWA OWOCÓW SUCHYCH (05,06/04/2017 r.) Charakterystyka roślin z Rodzin Apiaceae, Fabaceae, Brassicaceae. Materiał: Owoce suche pękające: Owoc ostróżki, ostróżeczki, orlika Delphinium L. - ostróżka Consolida regalis S.F.Gray – ostróżeczka polna Aquilegia L. - orlik Rodzina : Ranunculaceae – jaskrowate Phaseoli fructus – owoc fasoli Phaseolus vulgaris L. – fasola zwyczajna Rodzina: Fabaceae – bobowate (dawniej Papilionaceae – motylkowate) Sinapis albae fructus – owoc gorczycy białej Sinapis alba L. – gorczyca biała Owoc tasznika pospolitego Capsella bursa-pastoris L. Med. – tasznik pospolity Rodzina: Brassicaceae – kapustowate (dawniej Cruciferae – krzyżowe) Owoc dziurawca Hypericum perforatum L. – dziurawiec zwyczajny Rodzina: Hypericaceae – dziurawcowate Owoc bielunia Datura stramonium L. – bieluń dziędzierzawa Rodzina: Solanaceae – psiankowate Gossypi fructus – owoc bawełny Gossypium sp. – bawełna Rodzina: Malvaceae – ślazowate Owoce suche niepękające: Foeniculi fructus – owoc kopru Foeniculum capillaceum Gilib. – koper włoski Anisi fructus – owoc anyżu Pimpinella ani sum L. – biedrzeniec anyż Carvi fructus – owoc kminku Carum carvi L. – kminek zwyczajny Coriandri fructus – owoc kolendry Coriandrum sativum L. – kolendra siewna Rodzina: Apiaceae – selerowate (dawniej Umbelliferae - baldaszkowate) Helianthi fructus – owoc słonecznika Helianthus annuus L. – słonecznik zwyczajny Rodzina: Asteraceae – astrowate Coryli fructus – owoc leszczyny Corylus avellana L. – leszczyna pospolita Rodzina: Betulaceae – brzozowate Tritici fructus – owoc pszenicy Triticum vulgare Vill. (syn. T. aestivum) – pszenica zwyczajna Rodzina: Poaceae – wiechlinowate (dawniej Gramineae- trawy) Owoc klonu, jesionu Fraxinus excelsior L.– jesion wyniosły Rodzina: Oleaceae - oliwkowate Acer platanoides L. – klon zwyczajny Rodzina: Aceraceae - klonowate Zagadnienia do przygotowania: Powstawanie owoców. Podział i charakterystyka owoców. Pojęcia : owoc prawdziwy, rzekomy, owoce złożone, owocostany (z przykładami). Budowa owocni. Struktura i występowanie owoców suchych i mięsistych. Znaczenie biologiczne, lecznicze i spożywcze wybranych owoców. Owoce jako surowce lecznicze - przykłady. Morfologia i nazwy jadalnych i trujących owoców. Cechy morfologiczne farmakopealnych owoców z rodziny Apiaceae. Charakterystyka ogólna rodzin :
Apiaceae, Fabaceae, Brassicaceae (typy kwiatostanów, budowa kwiatów, typy owoców, główni przedstawiciele- ważne gatunki lecznicze, spożywcze, inne użytkowe).
Wykonanie ćwiczenia:
Wykonanie rysunku szczegółowego Wiedza i umiejętności nabyte po wykonaniu ćwiczeń Student:
Budowa anatomiczna organów roślinnych Ćwiczenie 24. BUDOWA OWOCÓW MIĘSISTYCH (19,20/04/2017 r.) OWOCE ZŁOŻONE I OWOCOSTANY Charakterystyka roślin z rodziny Rosaceae i Solanaceae
Materiał: Juniperi pseudo-fructus – owoc jałowca Juniperus communis L. – jałowiec pospolity Rodzina: Cupressaceae – cyprysowate Pruni fructus – owoc śliwy Prunus spinosa L. – śliwa tarnina Rodzina: Rosaceae – różowate Owoc dzikiego bzu czarnego Sambucus nigra L. – dziki bez czarny Rodzina: Caprifoliaceae – przewiertniowate Myrtilli fructus - owoc borówki czarnej Vaccinium myrtillus L. – borówka czarna Rodzina : Ericaceae – wrzosowate Capsici fructus – owoc papryki Capsicum annuum L. – pieprzowiec roczny (papryka roczna) Rodzina: Solanaceae – psiankowate Rosae pseudo-fructus – owoc róży Rosa canina L. – róża dzika Rodzina: Rosaceae – różowate Owoce złożone: truskawki, poziomki - Fragaria L., maliny, jeżyny- Rubus L., Owocostany: ananasa - Ananas Mill., morwy - Morus L., figi – Ficus L.
Zagadnienia do przygotowania: Powstawanie owoców. Podział i charakterystyka owoców. Pojęcia : owoc prawdziwy, rzekomy, owoce złożone, owocostany (z przykładami). Budowa owocni. Struktura i występowanie owoców mięsistych. Znaczenie biologiczne, lecznicze i spożywcze wybranych owoców. Owoce jako surowce lecznicze - przykłady. Morfologia i nazwy jadalnych i trujących owoców. Charakterystyka ogólna rodzin : Rosaceae i Solanaceae (typy kwiatostanów, budowa kwiatów, typy owoców, główni przedstawiciele - ważne gatunki lecznicze, spożywcze, trujące).
Wykonanie ćwiczenia:
Wiedza i umiejętności nabyte po wykonaniu ćwiczeń Student:
Ćwiczenie 25. Sprawdzian praktyczny II (2018 r.)
Systematyka roślin Ćwiczenie 26. OZNACZANIE ROŚLIN JEDNO- I DWULIŚCIENNYCH Z RODZIN : LILIACEAE, CONVALLARIACEAE, ALLIACEAE I APIACEAE (2018 r. ) Materiał: Świeże, kwitnące okazy roślin z rodzin: LILIACEAE, CONVALLARIACEAE, ALLIACEAE * P 3+3 A 3+3 G(3) lub * P(3+3) A 3+3 G(3) APIACEAE * K5 C5 A5 G(2) (słupek dolny, kreska nad (2)) Zagadnienia do przygotowania: Charakterystyka morfologiczna i anatomiczna roślin z klas jedno- i dwuliściennych (Liliopsida i Magnoliopsida). Charakterystyka ogólna rodzin : Liliaceae, Convallariaceae, Alliaceae i Apiaceae. Typy kwiatostanów, budowa kwiatów, typy owoców, główni przedstawiciele - ważne gatunki lecznicze i użytkowe. Wzory i narysy kwiatowe. Zasady oznaczania roślin. Wykonanie ćwiczenia:
Wiedza i umiejętności nabyte po wykonaniu ćwiczeń Student:
Systematyka roślin Ćwiczenie 27. OZNACZANIE ROŚLIN DWULIŚCIENNYCH Z RODZIN : LAMIACEAE, ASTERACEAE I FABACEAE (2018 r.) Materiał: Świeże, kwitnące okazy roślin z rodzin: LAMIACEAE (strzałka z grotem do góry) K(5) [C(2+3) A2+2 ] G(2) lub (strzałka z grotem do góry) K(5) [C(5) A2+2 ] G(2)
ASTERACEAE * (strzałka z grotem do góry) K0 [ C(5) A (5)] G(2)
FABACEAE (strzałka z grotem do góry) K(5) C5 A(9)+1 G(1) Zagadnienia do przygotowania: Charakterystyka morfologiczna i anatomiczna roślin z klasy dwuliściennych. Charakterystyka ogólna rodzin : Lamiaceae, Asteraceae i Fabaceae. Typy kwiatostanów, budowa kwiatów, typy owoców, główni przedstawiciele - ważne gatunki lecznicze i użytkowe. Wzory i narysy kwiatowe. Zasady oznaczania roślin. Wykonanie ćwiczenia:
Wiedza i umiejętności nabyte po wykonaniu ćwiczeń Student:
ANALIZA ZIAREN PYŁKU ĆWICZENIE 28. (2018 r.) Materiał: Pyłek brzozy Betula sp. – brzoza Pyłek olszy czarnej Alnus glutinosa (L.) Gaertn. – olsza czarna Pyłek leszczyny pospolitej Corylus avellana L. - leszczyna pospolita Rodzina: Betulaceae - brzozowate Pyłek sosny zwyczajnej Pinus silvestris L. – sosna zwyczajna Rodzina: Pinaceae - sosnowate Pyłek babki lancetowatej Plantago lanceolata L. – babka lancetowata Rodzina: Plantaginaceae - babkowate Pyłek bzu czarnego Sambucus nigra L. – bez czarny Rodzina: Caprifoliaceae - przewiertnikowate Pyłek słonecznika Helianthus annuus L. – słonecznik zwyczajny Rodzina: Asteraceae - astrowate
Zagadnienia do przygotowania: Rozwój gametofitu męskiego. Funkcja ziaren pyłku. Proces zapylenia i podwójnego zapłodnienia. Cechy budowy pyłku (mikromorfologiczne: kształt, rzeźba powierzchni egzyny, pory, bruzdy). Skład chemiczny i struktura egzyny (sporopolenina; endo-, i ektoegzyna) i intyny (celuloza). Znaczenie analizy pyłkowej w biologii (palinotaksonomia, paleobiogeografia) i medycynie (apiterapia, alergologia). Terminy pylenia roślin alergennych (kalendarz pylenia). Alergenność pyłku. Definicja i dziedziny palinologii (aeropalinologia, palinologia medyczna, paleopalinologia, palinologia kryminalistyczna, melissopalinologia).
Wykonanie ćwiczenia: Obserwacja mikroskopowa z oceną kształtu ziaren pyłku, rzeźby powierzchni egzyny, obecności porów i bruzd. Wykonanie rysunku schematycznego ziaren pyłku.
Wiedza i umiejętności nabyte po wykonaniu ćwiczenia: Zna funkcje i budowę ziaren pyłku. Zna budowę mikromorfologiczną ziaren pyłku i różnice pomiędzy ziarnami pyłku omawianych gatunków roślin. Umie wyjaśnić znaczenie palinologii w praktyce i w naukach przyrodniczych.
Kultury in vitro Ćw. 29 ROŚLINNE KULTURY IN VITRO W FARMACJI ( 2018 r.) Materiał:
Zagadnienia do przygotowania: podział i charakterystyka rodzajów roślinnych kultur in vitro: kalus, zawiesina komórkowa, kultury organów normalnych i transformowanych (korzenie włośnikowate), kultury pędowe (mikrorozmnażanie); somatyczne nasiona; hodowle roślinne w bioreaktorach; biosynteza metabolitów w kulturach in vitro; biotransformacja; charakterystyka procesów zachodzących w warunkach in vitro: organogeneza (kaulogeneza, ryzogeneza) i embriogeneza pośrednia i bezpośrednia; skład pożywek hodowlanych; podział regulatorów wzrostu i rozwoju roślin (fitohormonów) i ich wpływ na zdolność morfogenetyczną komórek; pojęcia: kultury in vitro, pierwotna i właściwa kultura; eksplantat, pasaż, elicytacja, dyferencjacja i dedyferencjacja; Wykonanie ćwiczenia: 1. Poznanie podstaw teoretycznych dotyczących roślinnych kultur in vitro w farmacji na sali ćwiczeń. 2. Praktyczne zapoznanie się z wyposażeniem laboratorium biotechnologicznego, pokoju hodowlanego i zasadami pracy w komorze laminarnej w Katedrze i Zakładzie Botaniki Farmaceutycznej i Biotechnologii Roślin. 3. Zapoznanie się z wyposażeniem pracowni fitochemicznej w Katedrze. 4. Zapoznanie się z profilem badań Katedry na przykładzie posterów wywieszonych w Katedrze. Wiedza i umiejętności nabyte podczas wykonywania ćwiczeń: Student:
Ćwiczenie 30. Sprawdzian praktyczny III (2018 r.)
SPRAWDZIAN PRAKTYCZNY III
ZARODNIKOWE
L y c o p o d i u m c l a v a t u m L. LYCOPODIACEAE Widłak goździsty, CHR. (gat.chroniony), Lycopodium
E q u i s e t u m a r v e n s e L., EQUISETACEAE Skrzyp polny, Equiseti herba FP VIII
NAGONASIENNE
G i n k g o b i l o b a L., GINKGOACEAE Miłorząb dwuklapowy, Ginkgonis folium FP VIII
J u n i p e r u s c o m m u n i s L., CUPRESSACEAE Jałowiec pospolity, Iuniperi pseudo-fructus FP VIII
T a x u s b a c c a t a L., TAXACEAE Cis pospolity, CHR. (gatunek chroniony), Taxi cortex, Taxi folium
OKRYTONASIENNE DWULIŚCIENNE
APIACEAE (=UMBELLIFERAE)
C o r i a n d r u m s a t i v u m L. Kolendra siewna, Coriandri fructus FP VIII
C a r u m c a r v i L. Kminek zwyczajny, Carvi fructus FP VIII
F o e n i c u l u m c a p i l l a c e u m Gilib. (=F.vulgare Mill.) Fenkuł włoski (Koper włoski), Foeniculi fructus FP VIII ASTERACEAE (=COMPOSITAE)
A c h i l l e a m i l l e f o l i u m L. Krwawnik pospolity, Millefolii herba FP VIII
A r t e m i s i a a b s i n t h i u m L. Bylica piołun, Absinthii herba FP VIII
C a l e n d u l a o f f i c i n a l i s L. Nagietek lekarski, Calendulae flos FP VIII (Calendulae anthodium)
E c h i n a c e a p u r p u r e a L. Jeżówka purpurowa, Echinaceae purpureae herba FP VIII, Echinaceae purpureae radix FP VIII
H e l i c h r y s u m a r e n a r i u m (L.) Moench. Kocanki piaskowe , CHR., Helichrysi inflorescentia
M a t r i c a r i a r e c u t i t a L. (=Chamomilla recutita (L.) Rauchert) Rumianek pospolity, Matricariae flos FP VIII (Chamomillae anthodium FP VI)
S i l y b u m m a r i a n u m (L.) Gaertn. Ostropest plamisty, Silybi mariani fructus FP VIII
S o l i d a g o v i r g a u r e a L. Nawłoć pospolita, Solidaginis virgaureae herba FP VIII
T u s s i l a g o f a r f a r a L. Podbiał pospolity, Farfarae folium
BRASSICACEAE (=CRUCIFERAE)
C a p s e l l a b u r s a - p a s t o r i s (L.) Med. Tasznik pospolity, Bursae pastoris herba
CANNABACEAE
H u m u l u s l u p u l u s L. Chmiel zwyczajny, Lupuli flos FP VIII ( Lupuli strobilus ) - szyszka chmielu (żeńskie kwiatostany)
CARYOPHYLLACEAE
S a p o n a r i a o f f i c i n a l i s L. Mydlnica lekarska, Saponariae radix
CAPRIFOLIACEAE
S a m b u c u s n i g r a L. Dziki bez czarny, Sambuci flos FP VIII, Sambuci fructus
ERICACEAE
A r c t o s t a p h y l o s u v a - u r s i L. Mącznica lekarska, CHR., Uvae ursi folium FP VIII
V a c c i n i u m m y r t i l l u s L. Borówka czarna, Myrtilli fructus FP VIII , Myrtilli folium
V a c c i n i u m v i t i s - i d a e a L. Borówka brusznica, Vitis - idaeae folium FP VI
FABACEAE (=PAPILIONACEAE)
G l y c y r r h i z a g l a b r a L. Lukrecja gładka, Glycyrrhizae radix
M e l i l o t u s o f f i c i n a l i s (L.) Lam. Nostrzyk żółty, Meliloti herba FP VIII
O n o n i s s p i n o s a L. Wilżyna ciernista, CHR., Ononidis radix FP VIII
T r i g o n e l l a f o e n u m - g r a e c u m L. Kozieradka pospolita, Trigonellae foenugraeci semen FP VIII
FAGACEAE
Q u e r c u s s e s s i l i s Ehrh. i Q.r o b u r L. Dąb bezszypułkowy i szypułkowy, Quercus cortex FP VIII
GENTIANACEAE
C e n t a u r i u m u m b e l l a t u m Gilib. Tysiącznik pospolity (Centuria pospolita), CHR., Centaurii herba FP VIII
HYPERICACEAE (=GUTTIFERAE)
H y p e r i c u m p e r f o r a t u m L. Dziurawiec zwyczajny, Hyperici herba FP VIII
LAMIACEAE (LABIATAE)
L a m i u m a l b u m L. Jasnota biała, Lamii albi flos
L a v a n d u l a a n g u s t i f o l i a Mill. ( =L. o f f i ci n a l i s L. Chaix ex Villars, L. vera De Lawenda lekarska, Lavandulae flos FP VIII Candolle)
M e l i s s a o f f i c i n a l i s L. Melisa lekarska, Melissae folium FP VIII
M e n t h a p i p e r i t a L. Mięta pieprzowa, Menthae piperitae folium FP VIII
S a l v i a o f f i c i n a l i s L. Szałwia lekarska, Salviae officinalis folium FP VIII
T h y m u s v u l g a r i s L. Tymianek pospolity, Thymi herba FP VIII
LINACEAE
L i n u m u s i t a t i s s i m u m L. Len zwyczajny, Lini semen FP VIII
MALVACEAE
A l t h a e a o f f i c i n a l i s L. Prawoślaz lekarski, Althaeae radix FP VIII, Althaeae folium FP VIII
MENYANTHACEAE
M e n y a n t h e s t r i f o l i a t a L. Bobrek trójlistkowy, Menyanthidis trifoliatae folium FP VIII
OENOTHERACEAE
O e n o t h e r a b i e n n i s L. Wiesiołek dwuletni, Oenotherae semen
PAPAVERACEAE
C h e l i d o n i u m m a i u s L. Glistnik jaskółcze ziele, Chelidonii herba FP VIII
P a p a v e r s o m n i f e r u m L. Mak lekarski, Opium crudum FP VIII
PLANTAGINACAE
P l a n t a g o l a n c e o l a t a L. Babka lancetowata, Plantaginis lanceolatae folium FP VIII
POLYGONACEAE
P o l y g o n u m a v i c u l a r e L. Rdest ptasi, Polygoni avicularis herba FP VIII
P o l y g o n u m b i s t o r t a L. Rdest wężownik, Bistortae rhizoma FP VIII
PRIMULACEAE
P r i m u l a v e r i s L. (=P r i m u l a o f f i c i n a l i s (L.) Hill.) Pierwiosnka lekarska, CHR., Primulae radix FP VIII
RANUNCULACEAE
A d o n i s v e r n a l i s L. Miłek wiosenny, CHR., Adonidis vernalis herba FP VI
RHAMNACEAE
F r a n g u l a a l n u s Mill. Kruszyna pospolita, CHR., Frangulae cortex FP VIII
ROSACEAE
C r a t a e g u s m o n o g y n a Jacq. i / lub C. l a e v i g a t a (Poir.) D.C.(=C.oxyacantha L.) Głóg jednoszyjkowy i dwuszyjkowy, Crataegi folium cum flore FP VIII ( Crataegi inflorescentia FP VI), Crataegi fructus FP VIII
F i l i p e n d u l a u l m a r i a (L.) Maxim. Wiązówka błotna, Filipendulae ulmariae herba FP VIII, Ulmariae flos
P o t e n t i l l a e r e c t a (L.) Hampe (=P.tormentilla Neck) Pięciornik kurze ziele, Tormentillae rhizoma FP VIII
R o s a c a n i n a L. Róża dzika, Rosae pseudo- fructus FP VIII
SCROPHULARIACEAE
D i g i t a l i s l a n a t a L. Naparstnica wełnista, Digitalis lanatae folium
D i g i t a l i s p u r p u r e a L. Naparstnica purpurowa, CHR., Digitalis purpureae folium FP VIII
SOLANACEAE
A t r o p a b e l l a d o n n a L. Pokrzyk wilcza – jagoda, CHR., Belladonnae folium FP VIII, Belladonnae radix
C a p s i c u m a n n u u m L. Pieprzowiec roczny (Pieprz turecki, Papryka), Capsici fructus FP VIII
D a t u r a s t r a m o n i u m L. Bieluń dziędzierzawa, Stramonii folium FP VIII
TILIACEAE
T i l i a c o r d a t a Mill. i T. p l a t y p h y l l o s Scop. Lipa drobnolistna i szerokolistna, Tiliae flos FP VIII (Tiliae inflorescentia)
URTICACEAE
U r t i c a d i o i c a L. Pokrzywa zwyczajna, Urticae folium FP VIII
VALERIANACEAE
V a l e r i a n a o f f i c i n a l i s L. Kozłek lekarski, Valerianae radix FP VIII
VIOLACEAE
V i o l a t r i c o l o r L. Fiołek trójbarwny, Violae herba cum flore FP VIII
JEDNOLIŚCIENNE
ARACEAE
A c o r u s c a l a m u s L. Tatarak zwyczajny, Calami rhizoma
CONVALLARIACEAE
C o n v a l l a r i a m a i a l i s L. Konwalia majowa, CHR., Convallariae herba FP VI
POACEAE (=GRAMINEAE)
A g r o p y r o n r e p e n s (L.) P.B. Perz właściwy, Graminis rhizoma FP VIII (Agropyri rhizoma)
Systematyka do sprawdzianu III praktycznego Gromada: Telomophyta – rośliny telomowe (osiowe) Podgromada: Lycophytina - Widłakowe Klasa: Lycopsida – Widłaki jednakozarodnikowe Lycopodium clavatum L. Podgromada: Sphenophytina – Skrzypowe Klasa: Sphenopsida – członolistne Equisetum arvense L. Podgromada : Pinophytina – Nagozalążkowe drobnolistne Klasa: Ginkgopsida – miłorzębowe Ginkgo biloba L. Klasa: Pinopsida – szpilkowe Taxus baccata L. Juniperus communis L. Podgromada: Magnoliophytina – Okrytozalążkowe Klasa: Magnoliopsida – (=Dicotyledones) – dwuliścienne Klasa: Liliopsida – (=Monocotyledones) - jednoliścienne
|
|