Uniwersytet Medyczny Poznań - Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej i Biotechnologii Roślin - Kierunek Famracja

UMP POZNAŃ

STRONA GŁÓWNA >> KIERUNEK FARMACJA >> BOTANIKA FARMACUETYCZNA

Aktualizacja strony: 31-03-2014, godz. 13:00

Kierunek: F a r m a c j a

31.03.2014r.

_____________________________________________________________________

O G Ł O S Z E N I E

Studenci I roku farmacji zobowiązani są wykonać zielnik w grupach 3 osobowych. Każdy student jest odpowiedzialny za zbiór 4 gatunków roślin leczniczych i ich opracowanie. Zielnik poszczególnych grup powinien zawierać 12 gatunków roślin, oznaczonych wg klucza, zebranych ze stanowisk naturalnych. Opracowanie powinno zawierać charakterystykę botaniczną (morfologię, występowanie itp.), chemiczną (związki biologicznie czynne) oraz działanie i zastosowanie każdego gatunku wraz z załączoną bibliografią naukową. Należy napisać je ręcznie i dołączyć do zielnika. Zielnik powinien stanowić całość jednolicie opisaną i opracowaną.

Zielnik należy złożyć w Zakładzie Botaniki Farmaceutycznej i Biotechnologii Roślin UM najpóźniej do 13.VI br. w pok. 214 .

Prawidłowo wykonany zielnik jest warunkiem dopuszczenia do egzaminu z botaniki i zostanie oceniony w skali 2-5.

Sprawdzian praktyczny II

1/1a. Convallariamajalis – liść- p. poprz., skórka

2/2a. Rutaefolium - p.poprz., skórka liście ekwifacjalne

3. Uvae-ursifolium - p.poprz., skórka

4/4a. Melissaefolium - p. poprz., skórka liście bifacjalne

5/5a. Vitisidaeaefolium - p.poprz., skórka

6. Acoruscalamus – korzeń – p.poprz

7. Irisgermanica – korzeń – p.poprz. korzenie jednoliściennych

8. Primulaeradix - p.poprz.

9. Valerianaeradix - p.poprz. korzenie dwuliściennych-

budowa pierwotna

10. Belladonnaeradix- p.poprz.

11/11a. Levisticiradix - p.poprz., p.podł. korzenie dwuliściennych –

budowa wtórna

12/12a. Taraxaciradix - p.poprz., p.podł.

13/13a. Equisetumarvense – pęd zielony – p.poprz, skórka

14. Convallariamajalis – łodyga kwiatostanowa – p.poprz.

15. Graminisrhizoma - p.poprz. łodygi nad- i podziemne

jednoliściennych

16. Calami rhizoma - p.poprz.

17. Adonis vernalis-łodyga - p.poprz.

18. Ruta graveolens – łodyga - p.poprz. łodygi nadziemne

dwuliściennych

19. Saponariaofficinalis – łodyga – p.poprz. (skórka jako tkanka

okrywająca)

20. Bistortaerhizoma – p.poprz.

21. Valerianaofficinalis - kłącze – p.poprz. kłącza dwuliściennych

22/22a. Quercus robur – gałązka – p. poprz. i podł.

23/23a. Salixpurpurea – gałązka – p.poprz. i podł.

24. Foeniculifructus – p.poprz.

25. Lini semen – p.poprz.

26. Trigonellaefoenugraeci semen – p.poprz.

___________________________________________________________________________

ROZKŁAD ZAJĘĆ Z BOTANIKI FARMACEUTYCZNEJ

DLA I ROKU WYDZIAŁU FARMACEUTYCZNEGO

W SEMESTRZE letnim R.AKADEM.2013/14

_____________________________________________________________

Wykład : prof. dr hab. Jaromir Budzianowski

poniedziałek - 17:15 – 18:45 sala im. Hrynakowskiego w Coll. Chemicum

ul. Grunwaldzka 6

Ćwiczenia:Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej i Biotechnologii Roślin

Środa 11:30 - 13:00 gr. 3 prowadzący : dr Anna Budzianowska /mgr Izabela Kędziora

13:15 - 14:45 gr. 5 „ dr Anna Budzianowska/mgr M.Kikowska

15:00 – 16:30 gr. 2 „ dr Marcin Ożarowski /mgrM.Maliński

Czwartek - 9:45 - 11:15 gr. 6 „ mgr Małgorzata Kikowska/dr A.Budzianowska

11:30 - 13:00 gr. 1 „ dr hab. Barbara Thiem/dr M.Ożarowski

13:15 - 14:45 gr. 4 „ mgr Małgorzata Kikowska/dr A.Budzianowska

Botanika farmaceutyczna

Semestr letni

Spr. teoretyczne

Spr.II 09,10. IV.2014 ( zakres: od ćw.13 do 21 – budowa liści, korzeni, łodyg

nadziemnych, podziemnych, gałązek )

Spr.III 28,29.V.2014 ( zakres: od ćw. 22 do 28 – budowa kwiatów, kwiatostanów,

pyłków, owoców, nasion, charakterystyka wybranych 7 rodzin )

Spr. praktyczne

Spr.prakt. II 07,08.V.2014 ( preparaty mikroskopowe od ćw. 13 do 23 – organy roślinne )

Spr.prakt III 11,12.VI.2014 ( okazy zielnikowe ok. 60 gatunków )

__________________

E g z a m i n z botaniki - odbywa się w sesji letniej, a warunkiem

dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń

laboratoryjnych, sprawdzianów praktycznych

i sporządzenie zielnika.

SEMESTR LETNI 2013/2014

BUDOWA ANATOMICZNA ORGANÓW ROŚLINNYCH

16.	Budowa korzeni	26,27.II.2014	Korzenie roślin z klasy Jednoliściennych i Dwuliściennych. Analiza anatomiczna korzeni o budowie pierwotnej.
17.	Budowa korzeni dwuliściennych	05,06.III.	Analiza anatomiczna budowy wtórnej korzenia. Lokalizacja i struktura tkanek. Korzenie o znaczeniu leczniczym.
18. 19. 20.	Budowa łodyg zielnych „ „ „ „	12,13. III. 19,20.-III. 26,27.-III.	Morfologia i anatomia pędu skrzypu. Anatomia łodygi nadziemnej i podziemnej roślin z klasy Jednoliściennych. Budowa pierwotna i wtórna łodyg zielnych roślin klasy z Dwuliściennych. Morfologia pędów nadziemnych i podziemnych. Anatomia kłączy Dwuliściennych. Surowce o znaczeniu leczniczym.
21.	Budowa gałązek	02,03.-IV.	Przyrost wtórny na grubość. Budowa łyka i drewna. Kory lecznicze.
			SYSTEMATYKA ROŚLIN.BUDOWA GENERATYWNYCH ORGANÓW ROŚLINNYCH
22. 23.	Kwiaty, owoce, nasiona Budowa owoców suchych	09,10.-IV. 23,24.-IV.	Spr.II. Wprowadzenie do morfologii i anatomii kwiatów, kwiatostanów, owoców i nasion. Informacja o przygotowaniu zielnika.! Morfologia i klasyfikacja owoców suchych i anatomia owocu z rodziny Apiaceae (Umbelliferae). Charakterystyka roślin z rodzin Apiaceae, Fabaceae i Brassicaceae. Prezentacja studencka. (Owoce suche).
24.	Owoce mięsiste	30.IV. i termin do ustalenia	Klasyfikacja, morfologia i przykłady owoców soczystych. Owoce prawdziwe i fałszywe, złożone i owocostany. Charakterystyka roślin z rodziny Rosaceae i Solanaceae. Prezentacja studencka. (Owoce mięsiste).
25.	Sprawdzian praktyczny II	07,08- V.	Zakres - anatomia organów roślin z różnych grup systematycznych.
26. 27.	Zasady systematyki roślin Oznaczanie roślin „ „	14.V. i termin do ustalenia 21,22 – V.	Cechy morfologiczne roślin z klasy Dwuliściennych i Jednoliściennych. Zasady posługiwania się kluczem do oznaczania roślin w celu określenia jednostek systematycznych (taksonów). Charakterystyka roślin z rodzin Lamiaceae, Liliaceae. Charakterystyka roślin z rodzin Asteraceae, Fabaceae, Lamiaceae.
28.	Budowa pyłków kwiatowych	28,29 - V.	Spr.III. Analiza pyłków kwiatowych i jej znaczenie. Demonstracje gatunków roślin leczniczych i chronionych. Prezentacja studencka.(Alergie pyłkowe).
29.	*Roślinne kultury in vitro* w farmacji**	04,05 – VI.	*Mikrorozmnażanie, organogeneza, kultury kalusowe i zawiesinowe, korzenie transformowane. Związki biologicznie czynne produkowane w kulturach in vitro.*
30.	Sprawdzian praktyczny III	11,12 - VI.	Kontrola znajomości gatunków roślin leczniczych i chronionych, przynależności systematycznej, surowców leczniczych, budowy kwiatów, kwiatostanów, owoców i nasion.
	E g z a m i n z botaniki		Odbywa się w sesji letniej, a warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych, sprawdzianów praktycznych i sporządzenie zielnika.

Zakres sprawdzianu praktycznego I z botaniki farmaceutycznej r. akad.2013/2014

_____________________________________________________________________________________________

Preparat Elementy diagnostyczne Gatunek i surowiec Rodzina/Wyższy takson

leczniczy

_____________________________________________________________________________________________

1. Korzeń mniszka Sferokryształy inuliny, Taraxacum officinale, Asteraceae

(prz.podł.) rury mleczne członowane Taraxaci radix / herba (Liguliflorae)

2. Ziarniak pszenicy Warstwa aleuronowa, Triticum aestivum Poaceae

(prz.poprz.) ziarna skrobi Tritici caryopsis/amylum

3. Okwiat konwalii Rafidy szcz.wapnia, Convallaria maialis, Convallariaceae

papille (brodawki) Convallariae herba

4. Korzeń mydlnicy Druzy szcz.wapnia Saponaria officinalis, Caryophyllaceae

(prz.poprz.) Saponariae radix/herba

5. Korzeń rzewienia Druzy szcz.wapnia Rheum palmatum, Polygonaceae

(prz.poprz.) Rhei radix

6. Korzeń pokrzyku Piasek krystaliczny Atropa belladonna, Solanaceae

(prz.poprz.) szcz.wapnia Belladonnae radix/

folium

7. Epiderma pędu Paracytyczne aparaty szpark., Equisetum arvense, Equisetaceae,

skrzypu skrzemieniałe fałdy na Equiseti herba Equisetales,

powierzchni kom. przyszpark. Sphenophytina

8. Wierzch.wzrostu Mitoza (fazy) Allium cepa, Alliaceae

korz.cebuli Allii cepae bulbus

9. Wierzch.wzrostu C-mitoza (c-metafaza) Allium cepa, Alliaceae

korz.cebuli traktowane Allii cepae bulbus

przyżyciowo kolchicyną

10/11. Pleśń Komórczaki Rhizopus sp., Zygomycetes,

Mucor sp. Fungi

12. Pleśń Strzępki grzybni Penicillium sp. Plectomycetes,

z przegrodami Aspergillus sp. Fungi

13/14. Plecha morszczynu Plecha tkankowa - Fucus vesiculosus, Protista,Chromista,

(prz.poprz.i prz.podł.) tkanki właściwe Fucus Phaeophyta, Fucaceae

15. Skórka liścia bielunia Ap.szpark.anizocytyczne, Datura stramonium, Solanaceae

włoski maczugowate Stramonii folium

i bezgłówk. członowane

16. Skórka liścia naparstnicy Skórka o perełkowato zgrubiałych Digitalis lanata, Scrophulariaceae

wełnistej ścianach bocznych, włoski główk. Digitalis lanatae

z dwukomórkową główką i jednokom. folium

trzonkiem, ap.szp.anomocytyczne

17. Liść prawoślazu Włoski krzaczkowate Althaea officinalis, Malvaceae

(prz.poprz.) 2-8 ramienne, Althaeae folium/

włoski główkowate, radix

druzy szcz.wapnia

18. Kwiat rurkowaty arniki Włoski bliźniacze na zalążni Arnica montana, Asteraceae

i gruczołowe typu Asteraceae Arnicae flos (Tubuliflorae)

(Compositae)

19. Kwiat lawendy Włoski okrywające (drzewiaste) Lavandula angustifolia, Lamiaceae

(prz. poprz. kielicha) i gruczołowe różyczkowate typu Lavandulae flos

Lamiaceae (Labiatae)

20/21.Liść mięty pieprzowej Włoski gruczołowe różyczkowate Mentha piperita, Lamiaceae

(prz.poprz. i skórka) typu Lamiaceae (Labiatae), Menthae piperitae

włoski główkowate i bezgłówk. folium

członowane,ap.szp.diacytyczne

22. Kwiat rurkowaty Włoski gruczołowe dwoinkowate Matricaria recutita = Asteraceae

rumianku pospolitego typu Asteraceae (Compositae), Chamomilla recutita, (Tubuliflorae)

ziarna pyłku Matricariae flos

23. Liść wawrzynu Komórki olejkowe Laurus nobilis, Lauraceae

(prz.poprz.) Lauri folium

24/25. Korzeń omanu Zbiorniki wydzielnicze Inula helenium, Asteraceae

(prz.poprz. i podł.) Inulae radix (Tubuliflorae)

26/27. Korzeń lubczyka Przewody wydzielnicze Levisticum officinale, Apiaceae

(prz.poprz. i podł.) Levistici radix

28/29. Łodyga przestępu Wiązka przewodząca bikolateralna Bryonia alba, Cucurbitaceae

(prz.poprz. i podł.) otwarta, typy naczyń Bryoniae radix

30/31. Gałązka dębu Sklerenchyma –brachysklereidy Quercus robur, Fagaceae

(prz.poprz. i podł) i włókna okrysztalone Q. sessilis,

Quercus cortex

32. Łodyga jasnoty białej Kolenchyma kątowa Lamium album, Lamiaceae

(prz.poprz.) Lamii albi flos/

herba

33. Łodyga dzikiego bzu Kolenchyma płatowa Sambucus nigra, Caprifoliaceae

(prz.poprz.) Sambuci flos

34. Łodyga pokrzywy Wiązki przewodzące otwarte, Urtica dioica, Urticaceae

(prz.poprz.) włókna, kolenchyma kątowa, Urticae folium/

druzy, włoski herba/radix

Organizacja zajęć z przedmiotu Botanika Farmaceutyczna dla studentów

I roku Farmacji w roku akademickim 2013/2014

Regulamin zajęć z przedmiotu Botanika Farmaceutyczna

I . Wykłady prowadzone są w wymiarze 30 godzin w I i II semestrze.

II. Ćwiczenia prowadzone są w wymiarze 60 godzin w I i II semestrze.

1. Wszystkie ćwiczenia z botaniki farmaceutycznej są obowiązkowe. Wyjątkowo dopuszczalna jest usprawiedliwiona zwolnieniem lekarskim lub urzędowym nieobecność na najwyżej trzech zajęciach (10%), które muszą być odrobione w formie przewidzianej programem oraz przygotowaniem, odręcznym pismem, opracowania na zadany temat. Opuszczenie powyżej trzech zajęć powoduje niezaliczenie ćwiczeń. Wymagane jest punktualne przychodzenie na zajęcia.
2. Ćwiczenia odbywają się w grupach. Przychodzenie na ćwiczenia innej grupy bez zgody nauczycieli akademickich jest niedozwolone
3. Każdego Studenta obowiązuje podczas ćwiczeń posiadanie podstawowego wyposażenia: zeszyt 60-kartkowy gładki i ołówek Nr 2B lub HB, gumka, temperówka.
4. Na każde ćwiczenie Student przychodzi przygotowany teoretycznie do bieżących zajęć, co będzie kontrolowane w postaci „wejściówek”. Niezaliczony sprawdzian można poprawić jednokrotnie w tym samym tygodniu. Punkty będą przeliczane na jedną ocenę w semestrze.
5. Student wykonuje ćwiczenia samodzielnie, zgodnie z instrukcjami asystentów.
6. W I i II semestrze odbywać się będą pisemne sprawdziany cząstkowe z wiadomości teoretycznych oraz sprawdziany praktyczne.

Terminy sprawdzianów są ustalane i podawane na początku roku akademickiego do wiadomości Studentów. Przesuwanie terminów jest niedozwolone. Próg zaliczenia każdego sprawdzianu czy kolokwium wynosi 60%.

7. Warunkiem przystąpienia do sprawdzianów praktycznych jest odrobienie ćwiczeń z danego działu oraz zaliczenie sprawdzianów cząstkowych.
8. Niezaliczony sprawdzian teoretyczny i praktyczny można poprawiać dwukrotnie w ustalonych terminach.
9. Na zakończenie roku Studenci, którzy nie zaliczyli sprawdzianów cząstkowych zdają kolokwium wyjściowe. Kolokwium wyjściowe można powtarzać tylko raz.

10. W celu uzyskania zaliczenia ćwiczeń Studenci zobowiązani są do końca semestru letniego 27 czerwca 2014r. odrobić wszystkie zajęcia objęte planem, zaliczyć sprawdziany, przygotować wybraną prezentację oraz oddać zielnik.

11. Ogólna ocena ćwiczeń jest średnią uzyskaną z ocen wszystkich sprawdzianów, wejściówek, prezentacji i zielnika. Ocena ta obliczana jest w skali 2.00 – 5.00.

12. Studenci zostaną przeszkoleni z zakresu bezpiecznej i higienicznej pracy (BHP) podczas ćwiczeń. Apelujemy o porządek, ostrożność oraz szanowanie mikroskopów, preparatów i innych udostępnianych pomocy dydaktycznych.

III. Warunki zaliczenia przedmiotu

1. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie ćwiczeń i zdanie egzaminu.

2. Do egzaminu dopuszczeni są studenci, którzy zaliczyli ćwiczenia.

3. Egzamin odbywa się w terminach uzgodnionych ze Starostą Roku. Ustala się trzy daty do

wyboru pierwszego terminu egzaminu w okresie czerwiec-lipiec oraz I termin

poprawkowy (koniec sierpnia, początek września) i II termin poprawkowy (wrzesień).

Studenci obowiązani są przystąpić do jednego wybranego pierwszego terminu egzaminu,

a w razie jego nie zdania, do terminu poprawkowego. Rozpiętość czasu, pomiędzy

ogłoszeniem wyniku egzaminu a terminem poprawkowym musi wynosić co najmniej 7

dni roboczych.

4. Studenci, którzy uzyskali ocenę końcową z ćwiczeń co najmniej 4,50 mogą przystąpić do

egzaminu zawężonego do podanego zakresu.

5. Zakres egzaminu obejmuje tematy wykładów i ćwiczeń.

6. Egzamin każdego terminu jest testowy i do jego zdania wymagane jest co najmniej 60%

poprawnych odpowiedzi co odpowiada ocenie 3.00.

7. Rozmowy, ściąganie, używanie komórek, aparatów, kamer podczas egzaminu powoduje

odebranie pracy, utratę terminu i otrzymanie oceny niedostatecznej.

8. Nie przystąpienie do egzaminu w ustalonym terminie wymaga złożenia

usprawiedliwienia lekarskiego lub urzędowego dostarczonego w ciągu 7 dni roboczych.

Brak usprawiedliwienia powoduje wpisanie oceny niedostatecznej.

9. Ocena końcowa z przedmiotu botanika farmaceutyczna jest ustalana na podstawie

średniej arytmetycznej ocen: ogólnej z ćwiczeń i ze zdanego egzaminu. W przypadku

nie zdania egzaminu ocena końcowa jest niedostateczna (2.00). Nie ma możliwości

poprawiania oceny pozytywnej.

Średnia ocen z ćwiczeń i ze zdanego egzaminu	Ocena końcowa z przedmiotu
< 3,24	dostateczny (3,00)
3,25 – 3,74	dość dobry (3,50)
3,75 – 4,24	dobry (4,00)
4,25 – 4,74	ponad dobry (4,50)
4,75 – 5,00	bardzo dobry (5,00)

Program i plan zajęć z przedmiotu botanika farmaceutyczna.

I.Wykłady ( I semestr : środa, od 10.X.2012r) godz. 15:30 – 16:20)

1. Znaczenie przedmiotu botanika farmaceutyczna dla farmaceuty

2. Komórka roślinna

3. Tkanki roślinne

4. Organy roślinne

5. Kultury in vitro roślin

6. Systematyka

7. Ochrona przyrody

8. Etnobotanika

ROZKŁAD ZAJĘĆ z BOTANIKI FARMACEUTYCZNEJ

DLA I ROKU FARMACJI W SEMESTRZE ZIMOWYM

ROK AKADEMICKI 2013/2014r.

___________________________________________________________________________

WYKŁAD: prof. dr hab. Jaromir Budzianowski

sala im. Nenckiego w Coll. Anatomicum, ul. Święcickiego 6, I ptr.

Środa : od 02.X.2013 - wykłady godz. 15:30 – 16:20

ĆWICZENIA: Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej i Biotechnologii Roślin

sala 213 – od 07 i 08.X.2013

Poniedziałek : 10:15 – 11:45 gr. 3 prowadzący: dr Anna Budzianowska / mgr I.Kędziora

12:00 – 13:30 gr. 4 „ mgr Izabela Kędziora/ dr A.Budzianowska

13:45 – 15:15 gr. 1 „ dr hab. Barbara Thiem/ dr M.Ożarowski

Wtorek : 9:45 –11:15 gr. 2 „ dr Marcin Ożarowski/mgr Michał Maliński

11:30 – 13:00 gr. 6 „ dr Marcin Ożarowski/ dr A. Budzianowska

13:15 – 14:45 gr. 5 „ dr Anna Budzianowska/ mgr M.Maliński

PROGRAM ĆWICZEŃ Z BOTANIKI FARMACEUTYCZNEJ W ROKU AKADEMICKIM 2013/2014

semestr zimowy

Studenci wykonują zadania indywidualnie po uprzednim przygotowaniu teoretycznym !

______________________________________________________________________________________________________________________________

NR ćw. T E M A T DATA Z A K R E S

______________________________________________________________________________________________________________________________

1. Ćwiczenie wstępne Sprawy organizacyjne. Sposoby przygotowywania preparatów. Analiza morfologiczno-

07,08-X.2013r. anatomiczna surowca roślinnego. Posługiwanie się mikroskopem, dokumentacja

obserwacji.

Skrobia - występowanie, reakcje chemiczne, morfologia. Monografie skrobi w

Farmakopei Polskiej VIII.

______________________________________________________________________________________________________________________________

SKŁADNIKI KOMÓRKOWE O ZNACZENIU DIAGNOSTYCZNYM

______________________________________________________________________________________________________________________________

2. Materiały zapasowe Węglowodany: skrobia, inulina, śluz.

w komórkach roślinnych 14,15-X. Tłuszcze, białka. Lokalizacja, reakcje chemiczne (barwienie), budowa.

______________________________________________________________________________________________________________________________

3. Związki mineralne. 21,22-X. Szczawian wapniowy, węglan wapniowy, związki krzemu - lokalizacja, budowa,

reakcje mikrochemiczne (wykrywanie).

______________________________________________________________________________________________________________________________

ORGANIZMY PLECHOWE

______________________________________________________________________________________________________________________________

4. Mycobionta - Grzyby. 28,29-X. Budowa grzybni, owocników i sklerocjów; analiza anatomiczna Mucor sp.,Aspergillus

sp., Penicillium sp., Secale cornutum. Tkanki rzekome (plektenchyma,

pseudoparenchyma). Rozpoznawanie owocników gatunków grzybów jadalnych i

trujących. Prezentacja studencka (Sporysz).

______________________________________________________________________________________________________________________________

5. Glony komórkowe i 04,05-XI. Phaeophyta - Brunatnice. Morfologia i analiza anatomiczna plechy Fucus

tkankowe. vesiculosus. Źródła agaru. Prezentacja studencka (Sinice).

______________________________________________________________________________________________________________________________

6. Chromosomy Mitoza. Roślinne substancje cytostatyczne c-mitoza. Poliploidy roślinne. Metody badań

w komórkach roślinnych 18,19-XI. fitobiologicznych (testy fitobiologiczne). Prezentacja studencka (Grzyby).

______________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________

TKANKI WŁAŚCIWE

______________________________________________________________________________________________________________________________

7. Tkanki okrywające. 25,26-XI. Epiderma (skórka) i jej utwory. Aparaty szparkowe i włoski okrywające.

Charakterystyka, lokalizacja

_____________________________________________________________________________________________________________________________

8. Tkanki wzmacniające. 02,03-XII. Podział tkanek roślinnych. Zwarcica, twardzica - budowa, lokalizacja. Włókna

okrysztalone, sklereidy – cechy diagnostyczne.

______________________________________________________________________________________________________________________________

9. Powierzchniowe utwory 09,10-XII. Włoski gruczołowe typu Lamiaceae i Asteraceae .

wydzielnicze

(gruczoły zewnętrzne) ______________________________________________________________________________________________________________________________

10. Wydzielnicze utwory 16,17-XII. Tkanki wydzielniczo-wydalnicze: komórki, zbiorniki, przewody, rury mleczne.

wewnątrztkankowe ______________________________________________________________________________________________________________________________

11. Tkanki przewodzące. 13,14.I.2014 Tkanka sitowa, tkanka naczyniowa, budowa kambium. Typy wiązek przewodzących.

Barwienie tkanek zdrewniałych.

______________________________________________________________________________________________________________________________

Sprawdzian I

12. Rozpoznawanie 20,21-I. Powtórka do sprawdzianu praktycznego (oglądanie preparatów): budowa grzybni i plechy

preparatów tkankowej glonów, tkanek roślinnych z elementami diagnostycznymi, podziały komórkowe.

_______________________________________________________________________________________________________________________________

BUDOWA ANATOMICZNA ORGANÓW ROŚLINNYCH

________________________________________________________________________________________________________________________________

13. Budowa liści 27,28-I. Morfologia liści klasy Jednoliściennych i Dwuliściennych.

ekwifacjalnych Anatomia liści ekwifacjalnych. Elementy o znaczeniu diagnostycznym. Prezentacja studencka

(Modyfikacje liści).

14. Budowa liści 03,04-II . Morfologia i anatomia liści bifacjalnych. Twory epidermalne i inne elementy o

bifacjalnych znaczeniu diagnostycznym. Liście farmakopealne.

________________________________________________________________________________________________________________________________

15. Sprawdzian praktyczny I 10,11-II. Rozpoznawanie preparatów. Przedstawienie głównych cech budowy (charakterystyka),

elementy diagnostyczne.

________________________________________________________________________________________________________________________________

Botanika farmaceutyczna

Semestr zimowy

Sprawdziany teoretyczne

Spr. I 20, 21. I. 2014 ( zakres : od ćw. 1 do ćw. 11 – ( materiały zapasowe,

zwiazki mineralne, grzyby, glony, mitoza, typy tkanek )

Sprawdziany praktyczne

Spr. prakt. I 10, 11.II.2014 ( preparaty mikroskopowe od ćw. 2 do ćw. 11- tkanki i

elementy diagnostyczne surowców roślinnych )

Semestr letni

Spr. teoretyczne

Spr.II ~ IV.2014 ( zakres: od ćw.13 do 21 – budowa liści, korzeni, łodyg nadziemnych,

podziemnych, gałązek )

Spr.III ~ V.2014 ( zakres: od ćw.22 do 28 – budowa kwiatów, kwiatostanów, pyłków,

owoców, nasion, charakterystyka wybranych 7 rodzin )

Spr.praktyczne

Spr.prakt. II ~ IV.2014 ( preparaty mikroskopowe od ćw.13 do 23 – organy roślinne )

Spr.prakt III ~ VI.2014 ( okazy zielnikowe ok. 60 gatunków )

Prezentacje studenckie – Farmacja 2013/14

1. Prezentacje multimedialne na wybrany temat przygotowywane są przez zespoły trzyosobowe.
2. Do pracy powinna być dołączona lista piśmiennictwa. Należy korzystać przede wszystkim z pozycji drukowanych, a nie wyłącznie ze stron internetowych.
3. Cytowania literatury powinny być umieszczone na poszczególnych przeźroczach.
4. Praca powinna być zreferowana ( nie czytana) w ciągu 15 min. Wystąpienie należy podzielić na każdego studenta z zespołu. Przedłużenie - obniża stopień.
5. Prezentacja zostanie oceniona (2.0 – 5.0). Taką samą ocenę otrzyma każdy z członków zespołu.

Tematy :

Semestr zimowy

Przeszłość i teraźniejszość w zastosowaniu sporyszu (Secale cornutum). (na ćw.4)

2. Zastosowanie sinic w medycynie i przemyśle. ( na ćw.5)

3. Polskie grzyby jadalne i trujące. Wartość, znaczenie lecznicze i odżywcze

grzybów. (na ćw.6)

4. Modyfikacje morfologiczne liści (rośliny wodne, pnące, sukulenty,

owadożerne). (na ćw.13)

Semestr letni

5. Owoce suche : klasyfikacja i przykłady owoców leczniczych. (na ćw.23)

6. Owoce mięsiste : klasyfikacja i przykłady owoców leczniczych. (na ćw.24)

7. Morfologiczne i anatomiczne różnice pomiędzy roślinami jedno - i

dwuliściennymi. (na ćw.26)

8. Alergie pyłkowe. (na ćw.28)

Syllabus 2013-2014

Wydział Farmaceutyczny
Nazwa kierunku	Farmacja			Poziom i forma studiów		jednolite studia magisterskie			stacjonarne
Nazwa przedmiotu	Botanika farmaceutyczna			Punkty ECTS			9
Jednostka realizująca	Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej			Osoba odpowiedzialna (imię, nazwisko, email, nr tel. służbowego)			prof. dr hab. Jaromir Budzianowski jbudzian@ump.edu.pl 61/6687848
Rodzaj przedmiotu	obowiązkowy	semestr I-II		Rodzaj zajęć i liczba godzin		wykłady 30	ćwiczenia 60			seminaria -
Obszar nauczania	BIOMEDYCZNE I HUMANISTYCZNE PODSTAWY FARMACJI
Cel kształcenia	Ogólnie - zrozumienie od strony botanicznej natury materiału roślinnego, który znajduje zastosowanie w farmacji w postaci roślin leczniczych i ich organów, które z kolei znajdują się na rynku farmaceutycznym i posiadają monografie z opisem cech botanicznych w farmakopeach (np. Farmakopea Europejska, Farmakopea Polska); również związana z tym umiejętność identyfikacji poprzez oznaczanie według klucza oraz analizę morfologiczną i anatomiczną. W szczególności nabycie: - znajomości anatomii, morfologii i systematyki, w tym nazw łacińskich gatunków, rodzin i organów o znaczeniu leczniczym; - wiedzy na temat biotechnologicznych metod pozyskiwania wartościowego materiału roślinnego; - umiejętności prowadzenia obserwacji mikroskopowych i rozpoznawania komórek, tkanek i organów z uwzględnieniem cech diagnostycznych; umiejętności rozpoznawania podstawowych roślin leczniczych, posługiwania się kluczem do oznaczania roślin; - przygotowania zbioru zielnikowego z naukowym opracowaniem. Przedmiot jest przedmiotem podstawowym dla studiowania farmakognozji, leku pochodzenia naturalnego, biotechnologii farmaceutycznej i częściowo mikrobiologii i toksykologii.
Treści programowe	Wykłady Cel nauczania przedmiotu Botanika farmaceutyczna – zrozumienie istoty roślin leczniczych od strony cech botanicznych. Morfologia i anatomia - budowa komórki, tkanek i organów z uwzględnieniem cech diagnostycznych. Systematyka - metody badawcze z uwzględnieniem źródeł informacji taksonomicznych; charakterystyka morfologiczno-anatomiczna ważniejszych grup systematycznych oraz gatunków prokariotycznych, grzybów i roślin (zarodnikowych, nagonasiennych, okrytonasiennych) dostarczających surowców stosowanych w farmacji; Biotechnologia roślin wyższych - kultury in vitro, mikrorozmnażanie, zarys transformacji genetycznej roślin za pomocą Agrobacterium, zastosowanie w farmacji; Sozologia - ochrona zasobów świata roślinnego, parki narodowe i inne formy ochrony w tym ochrona gatunkowa; Etnobotanika - nowoczesne metody poszukiwania roślin leczniczych w oparciu o lecznictwo tradycyjne.
	Ćwiczenia Związki mineralne i materiały zapasowe w komórce; Anatomia grzybów saprofitycznych, tkanki rzekome, grzyby trujące; Glony – anatomia i morfologia plechy morszczyna; Tkanki – epiderma i jej wytwory, włoski gruczołowe, tkanki wzmacniające, tkanki przewodzące; Kultury in vitro – pokaz prac laboratoryjnych; Organy – budowa liści roślin jednoliściennych i dwuliściennych, budowa pierwotna i wtórna korzeni, pęd skrzypu, łodyga nadziemna i podziemna jednoliściennych, budowa pierwotna i wtórna łodyg zielnych i zdrewniałych i kłączy dwuliściennych, budowa nasion, owoce suche i mięsiste, owoce rzekome, zbiorowe, owocostany; Systematyka roślin – oznaczanie według klucza do oznaczania. Budowa pyłków kwiatowych.
	Seminaria -
	Inne konsultacje – przegląd przerobionych preparatow roślinnych z Użyciem mikroskopu, zapoznawanie się z roślinami zielnikowymi - inne zajęcia praktyczne – przygotowanie zielnika roślin leczniczych z użyciem klucza do oznaczania
Formy i metody dydaktyczne	- wykłady – prezentacja multimedialna, 30 godzin, 1,6 godz/tydzień, 19 tygodni - ćwiczenia – obserwacje mikroskopowe i ich dokumentacja prowadzone indywidualnie przez każdego studenta, oznaczanie roślin; 60 godzin, 2 godz/tydzień, 30 tygodni - konsultacje – przegląd przerobionych preparatów roślinnych z użyciem mikroskopu, zapoznawanie się z roślinami zielnikowymi - inne zajęcia praktyczne – przygotowanie zielnika roślin leczniczych z użyciem klucza do oznaczania - inne metody/formy: przekazywanie studentom materiałów dydaktycznych w formie elektronicznej: wybór slajdów z wykładów, lista organów roślin leczniczych posiadających monografie botaniczne w farmakopei europejskiej
Forma i warunki zaliczenia	- ćwiczenia: pięć sprawdzianów teoretycznych, trzy sprawdziany praktyczne – w tym dwa z anatomii za pomocą mikroskopu oraz rozpoznawania gatunków leczniczych i znajomości nazewnictwa. - zielnik: ocena sposobu wykonania. - egzamin testowy: terminy uzgadniane są ze studentami, co najmniej dwa terminy pierwszego podejścia w czerwcu i na początku lipca oraz dwa terminy poprawkowe na przełomie sierpnia i września; studenci, którzy zaliczyli ćwiczenia z wysoką oceną przystępują w odrębnym terminie do egzaminu dotyczącego ustalonego zakresu materiału.
Literatura podstawowa (nie więcej niż 3 pozycje)	Broda B. Zarys botaniki farmaceutycznej, PZWL, Warszawa 2002. DingermannT., Kreis W., Rimpler H., Zündorf I. Biologia Farmaceutyczna, Wyd. I polskie, MedPharm, 2012. Szweykowska A., Szweykowski J. Botanika (T.1, T.2), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
Literatura uzupełniająca	Broda B, Mowszowicz J. Przewodnik do oznaczania Roślin leczniczych, trujących i użytkowych. PZWL – Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006. Drobnik Jacek. Zielnik i zielnikoznawstwo. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007. Woźny A., Przybył K.(red.) Komórki roślinne w warunkach stresu. Tom II Komórki in vitro. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, 2004. Hejnowicz Z. Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych. Organy wegetatywne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002. Michalik B. (red.) Zastosowanie metod biotechnologicznych w hodowli roślin, Drukrol S.C., Krakow 1996. Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny Polskie, PWN, Warszawa 1986. -Zenkteller M. (red.) Hodowla komórek i tkanek roślinnych, PWN, Warszawa 1984.
Przedmiotowe efekty kształcenia	Efekty kształcenia Przedstawić w formie operatorowej: - zna - potrafi - rozumie - wykazuje umiejętności…..							Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia
	zna charakterystykę morfologiczną i anatomiczną organizmów prokariotycznych, grzybów i roślin dostarczających surowce lecznicze i materiały stosowane w farmacji;
	zna metody badawcze stosowane w systematyce oraz poszukiwaniu nowych gatunków i odmian roślin leczniczych;
	zna systemy ochrony roślin;
	potrafi zidentyfikować i opisać składniki strukturalne komórek, tkanek i organów roślin metodami mikroskopowymi i histochemicznymi oraz rozpoznaje rośliny na podstawie cech morfologicznych i anatomicznych (szczególnie gatunki o znaczeniu farmaceutycznym);
	potrafi prowadzić i wykorzystywać zielniki;

Bilans nakładu pracy studenta	Na jeden pkt ECTS przypada od 25-30 godzin nakładu pracy studenta, w tym godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim ( wykłady, seminaria, ćwiczenia, konsultacje) plus samodzielna praca studenta (przygotowanie do zajęć, do kolokwiów, do egzaminu, przygotowaniu projektów, prezentacji, opracowywanie protokołów)
	Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim
	udział w wykładach							30 x 1h			30h
	udział w ćwiczeniach							60 x 1h			60h
	udział w seminariach							-			-
	udział w konsultacjach związanych z zajęciami							10x 1h			10h
								Razem			100h
	Samodzielna praca studenta
	przygotowanie do ćwiczeń							60 x 1h			60h
	przygotowanie do seminariów							-			-
	przygotowanie do kolokwiów							8 x 80h			80h
	przygotowanie do egzaminu							1 x 25h			25h
								Razem			165h
Wskaźniki ilościowe								Liczba godzin			Liczba ECTS
	Nakład pracy studenta związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela							100h			3
	Nakład pracy studenta związany z zajęciami o charakterze praktycznym							165h			6
	Łącznie							265 h			9
Metody weryfikacji efektu kształcenia
Nr efektu kształcenia	Formujące (np. wejściówka, obserwacja pracy studenta w trakcie zajęć, ocena zdolności do samodzielnej pracy….)				Podsumowujące (np. egzamin praktyczny, teoretyczny, kolokwium…)
	obserwacja pracy studenta w trakcie ćwiczeń				Sprawdziany teoretyczne
					Sprawdziany praktyczne
					Egzamin testowy

Data opracowania programu	24.05.2012		Program opracował				Jaromir Budzianowski

Organizacja zajęć z przedmiotu Botanika Farmaceutyczna dla studentów

I roku Farmacji w roku akademickim 2012/2013

Regulamin zajęć z przedmiotu Botanika Farmaceutyczna

I . Wykłady prowadzone są w wymiarze 30 godzin w I i II semestrze.

II. Ćwiczenia prowadzone są w wymiarze 60 godzin w I i II semestrze.

1. Wszystkie ćwiczenia z botaniki farmaceutycznej są obowiązkowe. Wyjątkowo dopuszczalna jest usprawiedliwiona zwolnieniem lekarskim lub urzędowym nieobecność na najwyżej trzech zajęciach (10%), które muszą być odrobione w formie przewidzianej programem oraz przygotowaniem, odręcznym pismem, opracowania na zadany temat. Opuszczenie powyżej trzech zajęć powoduje niezaliczenie ćwiczeń. Wymagane jest punktualne przychodzenie na zajęcia.

2. Ćwiczenia odbywają się w grupach. Przychodzenie na ćwiczenia innej grupy bez zgody nauczycieli akademickich jest niedozwolone

3. Każdego Studenta obowiązuje podczas ćwiczeń posiadanie podstawowego wyposażenia: zeszyt 60-kartkowy gładki i ołówek Nr 2B lub HB, gumka, temperówka.

4. Na każde ćwiczenie Student przychodzi przygotowany teoretycznie do bieżących zajęć, co będzie kontrolowane.

5. Student wykonuje ćwiczenia samodzielnie, zgodnie z instrukcjami asystentów. Praca przy mikroskopie będzie oceniana.

6. W I i II semestrze odbywać się będą pisemne sprawdziany cząstkowe z wiadomości teoretycznych oraz sprawdziany praktyczne.

7. Warunkiem przystąpienia do sprawdzianów praktycznych jest odrobienie ćwiczeń z danego działu oraz zaliczenie sprawdzianów cząstkowych.

8. Niezaliczony sprawdzian teoretyczny i praktyczny (w I terminie) można poprawiać dwukrotnie w ustalonych terminach.

9. Na zakończenie roku Studenci, którzy nie zaliczyli sprawdzianów cząstkowych zdają kolokwium wyjściowe. Kolokwium wyjściowe można powtarzać tylko raz.

10. W celu uzyskania zaliczenia ćwiczeń Studenci zobowiązani są do końca semestru letniego 28 czerwca 2013r. odrobić wszystkie zajęcia objęte planem, zaliczyć sprawdziany, przygotować wybraną prezentację oraz oddać zielnik.

11. Ogólna ocena ćwiczeń jest średnią uzyskaną z ocen wszystkich sprawdzianów, prezentacji oraz całorocznej pracy na ćwiczeniach i zielnika. Ocena ta obliczana jest w skali 2.00 – 5.00.